Achievements of the Government of Mizoram in Promotion and Development of Sports and Youth Affairs during 2019 and 2020

__________________________________________________________________________________________________

Kum 2019 leh 2020 chhungin Chief Minister, Dy Chief Minister, DCMA Minister, Social Welfare Minister leh Sports Minister ten awmze nei leh hmangchang hre taka Sports leh thalai te tihhmasawnna tura an hma lakna tlangpui te chu a hnuaia tarlan ang hi a ni.


1. ADOPTION OF THE MIZORAM SPORTS POLICY, 2019:

Mizoram Sawrkar chuan a lo intiam lawk tawh angin kum khat pawh a ral hma in infiammite leh thalai te hmakhua ngaiin, Mizoram Sports Policy, 2019, chu Ni 15,November, 2019 khan a pawm ta a, heihi Mizoram-in State anih hnua Sports Policy a neih vawikhatna a ni.

Sports policy hian Vision mumal tak neiin, Mizo thalaite zinga infiamna lama mibik (talented) te’n infiamna khawvel a inelna sangber ah te tel pha a, hlawhtlinna an neih theihna atan te, infiamna lama eizawnna tha an hmuh theihna atan te, infiamna ruhrel tha an neih theihna atan te leh mipui vantlang - thalaite bak ah naupangte, kum lama upa tawh (Senior citizens)-te, pianphunga rualbanlote leh mirethei te pawhin infiamna tha (sports facilities) an neih theihna atante leh Mizo mipuite te ‘hnam hrisel’ kan nih theihna atana duan a ni.

Sports Policy thil tum tlangpuite chu hengte hi an ni:

1. Infrastructure development

2. Improvement of Public Private Partnership (Corporate Social Responsibility)

3. Integration with Industry

4. Integration with Education system

5. Incentives for promotion of Sports persons

6. Development of Sports Tourism

7. Establishment of Asset Management system

8. Sports talent identification and development

9. Improvement of coordination with stake holders

10. Good governance

Sports Policy ti hlawhtling tur hian Mizoram Sawrkar chuan nasa takin hma a la mek a ni.


2. RAISING OF MIXED BATTALION NATIONAL CADET CORPS (NCC) AT LUNGLEI:

Mizoram Sawrkar chuan thalai te hmakhua ngaiin, National Cadet Corps (NCC) Battalion thar Lunglei a dinna tur chu Ni 12, February, 2019 khan Central Sawrkar remtihpuina in, Council of Ministers in a pawm a, he NCC battalion hian Mizoram District panga – Siaha, Lawngtlai, Lunglei, Hnahthial leh Serchhip-te a huam ang.

He battalion hi “Army NCC Mixed Battalion” ani anga, mipa leh hmeichhia Company Sarih leh Troop Sawmhnih leh Pali (7 Companies and 24 Troops) a nei thei anga, Cadet 3520 enkawl thei tura ruahman a ni.

National Cadet Corps (NCC) hi India ram mai pawh nilo, khawvel pum huap a thalai intelkhawm pawl (Youth Organization) lian ber te zinga mi ani a, thalai te tana nunphung zirna (character development), inthianthatna thlentu (Comradeship), mahni inthunun zirna, (Self discipline), mite kaihruaitu (Leadership) ni turin leh khua leh tui tha ni tura inchherna hmanraw pawimawh tak anih bakah, zirlaite’n lehkha zirna leh college an pass chhuah hnua sipai lama tuimi te tan a eizawnna hmuhtheihna kawng awlsam leh pawimawh tak a ni.


3. RESERVATION FOR MERITORIOUS SPORTS-PERSONS:

Infiamna lama mi hlawhtling ten sawrkarhna chi hrang hrang a hamthatna an hmuh theihna atan Mizoram Sawrkar chuan thuchhuah siam in, (OM No.A.12032/1/2019-P&AR(GSW) dated 14th Nov. 2019), Mizoram Sawrkar hnuaia Group B, Group C, leh Group D post direct a lak turah 5% hauhsak an ni. Hei bakah hian sawrkar hnathawk mek te tan pawh promotion an hmuh theihna tur ruahmanna siam tel ani bawk.


4. ESTABLISHMENT OF SAI SPORTS TRAINING CENTRE AT SAIDAN, KOLASIB:

Mizoram chhunga ahmasa ber atan, Sports Authority of India Centre of Excellence for Sports, Kolasib-a din turin, Ministry of Youth Affairs and Sports leh Sports Authority of India nen inbiak fel a ni a. He Centre of Excellence hi tuna Regional Sports Training Centre (RSTC), Kolasib-ah awm turin ruahman a ni a, a hmunhma pawh tihchangtlun mek a ni.

Tun dinhmunah Ministry of Youth Affairs and Sports bultum in, Cheng Vbc 5.00 (Five Crores) sengin, FIFA Standard Synthetic Football Turf phah zawh tawh ani a, he Centre of Excellence ah hian Football bakah infiamna chi hrang hrang – Boxing, Wrestling, Judo etc. te pawh dah tel tura ruahman a ni.

He Centre of Excellence ah hian, Sports Authority of India (SAI) nen tangkawpin naupang talent nei tha thlan khawmte training pek thin an ni anga, khawvel a inelna ah sangber pawh tel pha a, hlawhtling thei turin chherchhuah tum an ni ang. 


5. DECLARATION OF 'SPORTS' AS AN 'INDUSTRY':

Mizoram Sawrkar, Council of Ministers chuan Ni 4, June, 2020 khan Sports chu Industry dinhmunah a hlangkai a, Mizoram chu India ram chhunga State zawng zawng zinga infiamna (Sports), industry dinhmun pe hmasa ber tu a ni.

Sports hi Industry dinhmun a hlankaina hmathlir ah chuan, Infiamna hi Industry anga eizawnna atana hmantlak, eizawnna siamtu leh kawng chi hrang hrang a ram ti hmasawn thei tu anih zia hriatchianna leh chutiang atana sports tih hmasawn tumna a ni. Infiamna in industry te’n a hmasawnna atana ruhrel changtlung leh hamthatna an neih theih ang zawng zawng, heng technical support, skill development leh entrepreneurship training-te leh hamthatna dang chi hrang hrang-te a nei ve thei anga, Infiamna tih changtlunna atan, Mizoram leh ram pawn atang pawhin sum leh thiamna te pawh awlsam zawk leh thahnem zawk rawn chawk lut thei tura beisei a ni.


6. ESTABLISHMENT OF DISTRICT SPORTS COMPLEXES IN 3 (THREE) DISTRICTS:

Mamit, Lunglei leh Lawngtlai District headquarters ah District Sports Complex din tum ani a, hemi atan hian Central Sawrkar, PMKVK Scheme hnuaiah Mamit atan Rs. 4496.48 Lakhs, Lawngtlai atan Rs. 5019.43 Lakhs leh Lunglei atan Rs 4919.31 Lakhs (avaiin Rs. 14435.22 Lakhs) sum ruahman ni in, approval pawh hmuh tawh a ni.

District Sports Complex tin atan heng a hnuaia sports infrastructure leh facilities te hi awm tura ruahman a ni:

(a). Synthetic Football Turf and Pavilion

(b). Synthetic Athletic Track

(c). Multi-sports Indoor Stadium

(d). Indoor Shooting Range

(e). Boxing and Contact Sports Centre

(f). Gymnasium

(g). Dormitories and Training Facilities.


7. ESTABLISHMENT OF RESIDENTIAL SPORTS SCHOOLS IN 5 (FIVE) DISTRICTS:

Mizoram in a la neih ngai loh Residential Sports School tha leh changtlung tak, Mamit, Mamit District, West Phaileng, Mamit District, Kawrthah, Mamit District, Lunglei, Lunglei District, Lawngtlai, Lawngtlai District, ah te Residential Sports School din tum ani a, hemi atan hian Central Sawrkar, PMKVK Scheme hnuaiah sanction approval Rs.16751.70 Lakhs hetiang hian hmuh a ni:

Mamit : Rs.3286.34 Lakhs,

West Phaileng : Rs.3286.34 Lakhs,

Kawrthah : Rs.3286.34 Lakhs,

Lunglei : Rs. 3430.98 Lakhs

Lawngtlai : Rs. 3461.70 Lakhs

Residential Sports School tin ah hian heng sports infrastructure leh facilities te hi awm tura ruahman a ni:

a) Academic Building

b) Boys Hostel

c) Girls Hostel

d) Multipurpose Hall (with facilities for Boxing, Table Tennis, Badminton, Weightlifting etc)

e) Synthetic Football Turf

f) RCC Water Reservoir

g) Principal Quarters

h) Teacher / Staff Quarters (8 Units)

i) Basketball Court

j) Volleyball Court

Residential Sports School-ah hian naupang, Sports lama talent nei tha te coaching leh training tha tak pek an ni anga, chu bak ah lehkha zirna, academic education, tha tak pek an ni bawk dawn a ni.


8. MIZORAM STATE GAMES, 2019:

Mizoram in State puitling anih hnua a vawikhatna atan, Mizoram State Games, 2019 chu December 2019 khan hlawhtling taka huaihawt a ni. Hemi atan State sawrkarin in Rs. 250.00 Lakhs a ruahman bakah Central sawrkar atangin Rs.70.00 Lakhs dawn a ni.

State Games ah hian MLA Constituency-wise a inelna neih ani a, State chhunga MLA Bial 40 te an telkim vek a ni.


9. CASH INCENTIVES FOR SPORTS PERSONS:

Mizoram Cash Incentive Scheme for Sportspersons hnuaiah infiammi, national leh international level a inelna a ti tha te lawmman leh an kal zelna tur atana tanpuina atan, Cash Award pek thin an ni a. Tun dinhmunah kum 2018 – 2019 leh hemi hma zawng zawng chhunga ti tha, lawmman la dawng si lo te huam telin, lawmman pek tur Rs. 88.25 Lakhs sanction fel tawh ani. Tin, kum 2019 – 2020 chhunga Cash Incentive Award dawng thei te pawh pek leh turin khawnkhawm mek a ni.

Kum 2018–2019 chhung khan Jeremy Lalrinnunga, Weighlifter, Youth Olympic Games a Gold Medal dawngtu chu lawmpuinan Mizoram Sawrkarin Rs. 15.00 Lakhs a pe a, Hockey Player Laremsiami chu Asian Games leh Youth Olympic Games ah Silver Medal a dawn avangin Rs. 10.00 Lakhs pek ani bawk. 

Hemi bak ah hian, sports discipline tin a talent nei tha te’n an inzir chho zel theihna atan Cash Incentive pek thin an ni a. Tin, International level competition – Olympic Games te, Asian Games etc. a tel tura in buatsaih mek te tan Assistance for Food Supplements pek an ni thin a, hemi bakah India aiawh a competition a an tel dawn hunah Sports Kit Allowance emaw an kal man tur chanve Sawrkar in a tumsak thin bawk.

Tun hnaiah, N T Lalbiakkima, Boxer, professional fight hmasa ber hmachhawn tura a kal na senso atan Rs. 50,000.00 tanpuina pek ani a, tin Jeremy Lalrinnunga, Weightlifter, Olympic Games-a tel tur a inbuatsaihna atan tanpuina Rs. 25,000.00 pek a ni.


10. KHELO INDIA STATE AND DISTRICT CENTRE OF EXCELLENCE:

Central Sawrkar, Ministry of Youth Affairs and Sports hnuaia Khelo India scheme atangin Mizoram chu India chhunga hmu hmasa tur State 8 (Pariat) thlan chhuah zingah tel ve in, inkhelh zirna hmunpui – Khelo India State Centre of Excellence, Aizawlah din ani dawn a, hemi atan hian sanction Rs. 204.75 Lakhs pawh dawn tawh ani. He Centre of Excellence ah hian thalai infiammite Boxing, Judo leh Weightlifting te zirtir thin an ni ang.

Hei bak ah hian, District Capital zawng zawng a Khelo India District Centre of Excellence dinna tur pawh approval hmuh thuai beisei a ni.


11. CREATION OF SPORTS INFRASTRUCTURE:

Mizoram sawrkar chuan infiamna ruhrel tha kan neih theihna turin, nasa takin hma a la a, kum 2019 atanga tun hun thlenga Sports infrastructure atana Central leh State sawrkar hnuaia sum hmuh tawh te chu hengte hi an ni:

Sl. No.
Scheme
 Amount (Rs in lakh)
1
  Khelo India Scheme & NEC Scheme
2743.11
2
  State Fund
2899.41
3
  PMJVK Scheme
42203.67
4
  Article 275(1) (Ministry of Tribal Affairs)
176.84
5
  UD&PA Deptt., Govt. of Mizoram
3174.66
6
  Aizawl Smart City
9801.20

   TOTAL   
60,998.89


A chunga tarlan Projects te bakah hian EAP atangin Sports leh thalaite hmasawnna Zoram pum tuam turin ruahmanna siam a ni a, a principle in pawm tawh a ni nain sanction erawh hmuh a la ni lo.


12. ENGAGEMENT OF PRIVATE PARTNERS:

Mizoram a Sports tih hmasanna atan Central Sawrkar Ministry hrang hrang te bakah, private company leh firm te nen tournament leh competition hrang hrang host leh sponsor turte, players, coaches and officials upgradation and training atan te leh infrastructure siamna kawnga Mizoram a investment siam tur te in indawr mek a ni.


13. CONVERGENCE WITH OTHER DEPARTMENTS FOR SPORTS INFRASTRUCTURE DEVELOPMENT LIKE UD&PA, SMART CITY LTD, RURAL DEVELOPMENT DEPARTMENTS ETC:

Mizoram Sports Policy a lo ruahman tawh angin, State Sawrkar department hrang hrangte an thawk homek a, department hrang hrang te’n scheme an neih dan mil in, sports infrastructure siamna atan leh siam zawh huna inhlanchhawn dan - Asset Management kalphung tur pawh siam mek a ni.

Kum 2019 khan Rajiv Gandhi Stadium, Mualpui chu Sports Department kut ah hlan ani a, tin Kolasib Stadium, Lena Stadium, Lunglei te leh Champhai Stadium te pawh Urban Development and Poverty Alleviation Department hnen atangin, Sports Department kutah hlan a ni.


14. PROMOTION AND DEVELOPMENT OF ADVENTURE SPORTS:

Mizoram Sports Policy a lo ruahman tawh angin, Mizoram in Adventure Sports tih hmasawnna atana potential kan neih that te hmang tangkai turin leh department dangte nena thawhona tha kan neih theihna turte in hmalak chhoh mek ani a, tun hun thlenga hmalak tawhna te hetiang hi a ni:

State Training Centre for Adventure Sports:

Mizo thalai ten Adventure Sports lamah thiamna bik (talent) tha tak tak an neih mai bakah Mizoram leilung hian adventure Sports atan potential tha tak a nei tih hria in, Sawrkar chuan Adventure Sports lama hma kan sawn theihna atan State Training Centre for Adventure Sports, Vaipuanpho, Mamit district ah a din dawn a. Hemi atan hian, a bul tanna atan, central sawrkar, Ministry of Tribal Affairs atangin Rs. 80,00,000.00 hmuh tawh ni in, hna tan tura hmalak mek a ni.

Mizoram River Rafting Rules, 2021 and Mizoram Aero Sports Rules, 2021:

Adventure Sports lama hmasawnna atan leh eizawnna atana hman anih theihna atan, Mizoram Sawrkar chuan Tourism Department kaltlangin The Mizoram River Rafting Rules, 2021 leh The Mizoram Aero Sports Rules, 2021 te a siam thar a. Hei hian Sports Tourism lamah nasa taka hmasawnna a thlen theih beisei a ni.

Adventure Sports Festival:

Adventure Sports lama hmasawn theihna atan, Mizoram Sawrkar chuan a bul tan na atan Adventure Sports Festival a huaihawt dawn a, hemi atan a senso tur pawh Rs. 40.00 Lakhs sanction fel tawh ani. He Adventure Sports festival ah hian Mizoram chhung mai bakah State hrang hrang atangte in rawn chhim tur an lo kal beisei a ni.


15. FIT MIZORAM PROGRAMME:

Fit Mizoram Movement hnuaiah hian programme chi hrang hrang buasaih tum ani a, tun dinhmuna hmalakna te chu hetiang hi a ni:

Fit Mizoram Run:

Mizo te, rilru leh taksa lama kan lo hrisel zawk theihna turin, Mipui hrisel ten Hnam hrisel an siam a ni tih hriain Mizoram Sawrkar chuan Kum 2019, March thla atang khan ram pum huapin Fit Mizoram Movement a kalpui tan a, a hawnna inkhawm ah hian FIT MIZORAM RUN buatsaih ni in, school leh college zirlai te leh Sports Association zawng zawng te’n Aizawl hmun hrang hrang atanga tlankhawm in, AR Lammual ah intawhkhawmna neih a ni. 

Health Awareness Campaign and Home Fitness Programme:

Fit Mizoram Programme hnuaiah hian tunlai a khawvel pum huapa hripui lengCovid=19 laka kan inven theihna atan film/video pahnih – “FIT MIZORAM FIGHTS COVID-19” leh “FIT MIZORAM - HOME FITNESS PROGRAMME”  te buatsaih ni in, social leh electronic media hrang hrangah broadcast ni in, mipui in an hlut in tangkaipui hle a ni.

He programme hi kan Governor zahawm takin a hawnna hun hmangin, kan ram hruaitute – kan Chief Minister zahawm tak te leh kan Minister leh MLA-te leh infiamna lama kan michhuanvawr te’n mipuite hriselna kawnga harh chhuak a, tan kan lak theih na atan, heng programme te kaltlang hian theih tawp an chhuah a ni.

Outdoor and Indoor Gym:

Mizoram Sports Policy in a lo ruahman tawh angin, mipui vantlang ten a, taksa sawizawina hmun tha leh bungrua (Equipment) tha an neih theihna turin (Affordability and Accessibility), Indoor Gym leh Mizoram a la awmngai lo - Outdoor Gym-te Aizawl hmun engemaw zat ah a siam mek a, tun dinhmunah peihfel tep ani tawh a ni.

He Fitness Movement ti hlawhtling tur hian Mizoram Sawrkar chuan ruahmanna hrang hrang siamin, a duh apiangte’n-a awlsam tak leh man chawilova hriselna kawng kan zawh theihna atan, programme hrang hrang - Trekking Expedition-te, Health Clubste, Community Fitness/ Aerobics Plan-te buatsaih tumin hma a la mek a, tin School leh College ah te pawh Fitness Plan kalpui theih dan tur ruahman a ni zel dawn a ni.

Fit India Movement:

Mizoram sawrkar in a Fit Mizoram Movement a kalpui hnu lawkah hian, Central Sawrkar pawhin India ram pumah Fit India Movement a kalpui ve nghal a, Mizoram ah pawh kan Deputy Chief Minister zahawm takin hawnna hun ropui tak a hmang a ni.


16. Revised Allocation of Business Rules, 2019:

Sports Promotion leh Youth Development chak zawka a kal theihna turin Mizoram Sawrkar chuan Sports and Youth Services hna chanpual siam tha in, Allocation of Business Rules, 2019 a chhuah thar a, hei hian Sports hmasawnna tur kawng nasa takin a hawng zau a ni.


17. Amendment of Mizoram Styate Sports Council Rules, 2020:

Mizoram a Sports ruhrel te changtlung zawk leh tha zawk a siam anih theihna atan leh quality tha zawk a siam leh din anih theihna atan, Mizoram State Sports Council (Amendment) Act, 2021 pass ani a, Mizoram State Sports Council chu Technical Authority nihna a pe a, tin, hemi avang hian Mizoram State Sports Council chu Mizoram leh Central Sawrkar pawhin sports infrastructure din thei turin a pawm a ni.